Rối loạn tiêu hóa là một vấn đề phổ biến ở trẻ nhỏ. Nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, tình trạng này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và cản trở quá trình phát triển của bé. Dưới đây là những thông tin quan trọng mà các bậc phụ huynh cần nắm rõ để phòng ngừa và chăm sóc trẻ khi gặp phải rối loạn tiêu hóa.
Rối Loạn Tiêu Hóa Ở Trẻ Là Gì?
Hệ tiêu hóa của trẻ trong những năm đầu đời còn chưa hoàn thiện và rất nhạy cảm với các yếu tố bên ngoài. Đây là lý do tại sao trẻ dễ mắc phải các vấn đề về rối loạn tiêu hóa. Dù rất phổ biến, mỗi loại rối loạn tiêu hóa lại có biểu hiện và cách xử lý riêng biệt.
Dấu Hiệu Rối Loạn Tiêu Hóa Ở Trẻ
Trào Ngược Dạ Dày
- Định nghĩa: Trào ngược dạ dày-thực quản xảy ra khi thức ăn từ dạ dày trào ngược lên thực quản, do cơ vòng dưới thực quản giãn ra hoặc do cấu trúc cơ hoành bất thường.
- Nguyên nhân: Khoảng 2/3 trẻ nhỏ gặp phải tình trạng này trong những tháng đầu đời, nhưng sẽ thuyên giảm khi trẻ lớn lên. Tuy nhiên, nếu không được điều trị kịp thời, trào ngược có thể gây viêm thực quản, ho, khò khè kéo dài, viêm tai, viêm xoang, và các vấn đề khác.
Loạn Khuẩn Đường Ruột
- Định nghĩa: Loạn khuẩn đường ruột xảy ra khi tỷ lệ lợi khuẩn – hại khuẩn trong đường ruột bị mất cân bằng, gây đầy bụng, sốt nhẹ, đi ngoài phân lỏng, phân sống, có thể kèm chất nhầy hoặc máu.
- Nguyên nhân: Dùng kháng sinh liều cao, suy dinh dưỡng, ăn uống không hợp lý, thời tiết thay đổi,… đều có thể gây loạn khuẩn đường ruột. Tình trạng này cần được điều trị kịp thời để tránh mất nước, rối loạn điện giải, kiệt sức.
Táo Bón
- Định nghĩa: Táo bón do rối loạn tiêu hóa là tình trạng bé đi ngoài ít hơn 2 lần mỗi tuần. Phân khô, cứng, kích thước nhỏ hoặc lớn gây đau khi đi tiêu, có thể kèm máu.
- Nguyên nhân: Chế độ ăn quá nhiều mỡ, đạm, ít chất xơ, thiếu vitamin B1, uống quá nhiều sữa bò, ăn nhiều thức ăn cứng,… là những nguyên nhân chính gây táo bón.
Tiêu Chảy
- Định nghĩa: Tiêu chảy xảy ra khi trẻ đi ngoài lỏng như nước hơn 3 lần/ngày. Tiêu chảy kéo dài có thể gây mất nước, mất điện giải, và nếu không được xử lý kịp thời có thể dẫn đến tử vong.
- Nguyên nhân: Vệ sinh ăn uống không đảm bảo, không rửa tay sạch sẽ trước khi ăn hoặc sau khi đi vệ sinh là những nguyên nhân phổ biến gây tiêu chảy ở trẻ.
Cách Trị Rối Loạn Tiêu Hóa Ở Trẻ
Xây Dựng Chế Độ Dinh Dưỡng Cân Bằng, Khoa Học
Ba mẹ cần đảm bảo trẻ nhỏ không bỏ bữa, ăn đúng giờ với thực đơn cân bằng các nhóm tinh bột, đạm, béo, xơ, sữa và các chế phẩm từ sữa phù hợp với độ tuổi của bé. Mẹ tránh thúc ép bé ăn quá nhiều vì sẽ gây áp lực lên hệ tiêu hóa còn non yếu, làm tình hình rối loạn tiêu hóa thêm trầm trọng. Thực đơn thay đổi thường xuyên cũng giúp kích thích bé ăn ngon, nhận đủ dưỡng chất, từ đó giúp bụng khỏe, phát triển tối ưu chiều cao và trí não.
Đảm Bảo Vệ Sinh Cá Nhân và Khu Vực Sinh Hoạt
Hệ tiêu hóa của trẻ còn rất non yếu, dễ bị tác động bởi vi khuẩn, vi rút. Ba mẹ cần thường xuyên vệ sinh, dọn dẹp thông thoáng những khu vực bé thường tiếp xúc. Đặc biệt, tập cho bé thói quen rửa tay thường xuyên, nhất là trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, sau khi đi từ bên ngoài vào nhà.
Bổ Sung Các Dưỡng Chất Tăng Đề Kháng
a. Chất xơ: Chất xơ giúp giảm tình trạng táo bón, rối loạn tiêu hóa, hỗ trợ phòng chống béo phì, ngăn ngừa các bệnh mãn tính. Nhu cầu chất xơ ở trẻ được xác định theo công thức 5gram + tuổi của bé. Bổ sung ngũ cốc, trái cây, đậu, ngô, khoai, gạo lứt,… để bé tập nhai và tăng sức đề kháng.
b. Lợi khuẩn đường ruột: Probiotics giúp kìm hãm sự phát triển của mầm bệnh, tạo môi trường axit giúp bé tăng khả năng tổng hợp và hấp thu các chất dinh dưỡng. Bổ sung sữa, sữa chua ít đường, phô mai, kim chi, dưa chua,… vào bữa ăn của con.
c. HMO: Human Milk Oligosaccharides (HMO) là một Prebiotic có cấu trúc tương tự dưỡng chất trong sữa mẹ, đóng vai trò làm thức ăn cho lợi khuẩn, hỗ trợ điều hòa hệ miễn dịch, ngăn chặn sự bám dính của tác nhân gây bệnh vào thành ruột.
d. Sữa non: Sữa non chứa hàm lượng dinh dưỡng cao, đặc biệt là các kháng thể như IgG, Enzyme, Lactoferrin, Amino Acid, Cholesterol có lợi và Insulin-1 và 2 giúp tăng cường đề kháng, hạn chế rối loạn tiêu hóa, thúc đẩy phát triển chiều cao và hệ thần kinh.
Kết Luận
Rối loạn tiêu hóa ở trẻ nhỏ là vấn đề phổ biến nhưng có thể phòng ngừa và xử lý hiệu quả nếu ba mẹ nắm rõ các dấu hiệu và biện pháp chăm sóc. Việc xây dựng chế độ dinh dưỡng cân bằng, đảm bảo vệ sinh cá nhân và khu vực sinh hoạt, cũng như bổ sung các dưỡng chất cần thiết sẽ giúp trẻ có hệ tiêu hóa khỏe mạnh, phát triển toàn diện và giảm thiểu nguy cơ rối loạn tiêu hóa.
